کابل کنترل فرمان چیست؟

این نوع کابل‌ها به سه دستۀ کابل برق، کابل کنترل و کابل سیگنال تقسیم می‌شوند. کابل کنترل همان‌طور که از نامش پیداست، وظیفۀ ایجاد ارتباط و انتقال داده‌های کنترلی را برعهده دارد. این مدل کابل‌ها در صنایع مختلف به‌کار می‌روند و بنا به کاربردی که دارند، باید نوع مناسب آن را انتخاب کرد. کیفیت کابل کنترل، در عملکرد آن تأثیر زیادی دارد و به‌علت حساسیت کاری که قرار است این کابل انجام دهد، باید حتماً کابلی با کیفیت و مناسب پیدا کنید. در این مقاله قصد داریم به بررسی کابل کنترل فرمان بپردازیم و ساختار آن را برای شما تشریح کنیم. اگر شما هم دوست دارید این کابل‌ها را بشناسید و با انواع آن‌ها آشنا شوید، این مقاله احتمالاً برایتان مفید خواهد بود.

کابل همه‌کاره

کابل کنترل یا کابل فرمان، به کابل‌های چند هادی می‌گویند که برای اتوماسیون و ابزار دقیق استفاده می‌شوند. منظور از ابزار دقیق، ابزارهای اندازه‌گیری هستند که به کمک کابل کنترل می‌توانند فرایندهای اتوماسیون را اندازه‌گیری و تنظیم کنند. کابل‌های کنترل، این قابلیت را دارند که هم سیگنال‌های آنالوگ و هم دیجیتال را از خود عبور دهند. معمولاً کابل فرمان با یک شیلد از جنس فویل، تافته یا ترکیبی از هر دو ساخته می‌شود. انعطاف‌پذیری این کابل‌ها، مسئله‌ای است که باید در هنگام خرید به آن توجه شود. در ادامه به برخی از کاربردهای مهم این نوع کابل اشاره می‌کنیم:

کاربرد در صنعت و معدن؛
کاربرد در خطوط مونتاژ؛
کاربرد در رباتیک؛
کاربرد در توزیع برق.

زیروبم کابل‌های کنترل فرمان

کابل کنترل از یک سری سیم‌های مسی ساخته شده که تعداد آن‌ها حداقل سه عدد است. به این سیم‌های مسی که به فرم رشته‌ای هستند، هسته گفته می‌شود. مثلاً یک کابل چهار رشته‌ای را کابل کنترل چهار هسته‌ای می‌گویند. این رشته‌های مسی، به هم تابیده شده‌اند و در یک عایق PVC قرار دارند. اگر تعداد هسته‌ها‌ی کابل کم باشد، معمولاً رشته‌ها را با رنگ‌های مجزا از هم تفکیک می‌کنند. ولی در تعداد زیاد، با کمک اعداد نوشته شده روی آن‌ها، رشته‌ها از هم متمایز می‌شوند. سه لایۀ بیرونی روی رشته‌ها قرار دارند. به اولین لایه که روی هر رشته به‌صورت مجزا قرار گرفته، عایق گفته می‌شود. بیرونی‌ترین لایه شیت خارجی است که به آن ژاکَت هم گفته می‌شود و تمام این رشته‌ها را در یک کانال قرار می‌دهد. در بین دو لایۀ عایق و ژاکت، لایۀ فیلر قرار گرفته است که برای پرکردن فضای خالی میان رشته‌ها، در کانال شیت خارجی به‌کار می‌رود. جنس لایه‌های عایق و شیت خارجی از PVC بوده که در برابر جریان الکتریکی، دما و رطوبت نسبتاً مقاومند.

کاربرد کابل کنترل فرمان

کاربرد اصلی کابل فرمان، برای فرایندهای صنعتی است. کابل فرمان یا کنترل، به‌طور گسترده، برای کاربردهای خودکارسازی فرایندهای صنعتی، نظیر انتقال سیگنال، اندازه‌گیری، تنظیم و کنترل استفاده می‌شود. کابل‌های کنترل، اغلب برای تجهیزاتی مثل کابل‌های ماشین‌آلات تولیدی، کابل موتور و کابل رباتیک به‌کار می‌روند. این نوع کابل‌های چندهسته‌ای را با نام‌ کابل انعطاف‌پذیر نیز می‌شناسند. بسته به ویژگی‌های ساختاری، کابل فرمان را می‌توان برای زیرساخت‌های مکانیکی سبک، متوسط یا سنگین استفاده کرد. کابل‌های کنترل، درجات حفاظت مختلفی در برابر تداخل الکتریکی دارند. همچنین برخی از مدل‌های این نوع کابل، می‌توانند در برابر مواد اسیدی و روغنی مقاومت کنند. مقاوم‌بودن این کابل‌ها در برابر مواد اسیدی و رطوبت باعث شده است که این نوع کابل بهترین گزینه برای کاربرد در تونل‌ها و سطوح زیر آب باشد.

چند مدل کابل کنترل فرمان در بازار وجود دارد؟

سه نوع کابل کنترل، بر اساس کاربردشان در فرایندهای اتوماسیون، وجود دارد: کابل‌های CY، YY و SY.

SY: این نوع کابل‌ها برای تأسیسات با فشار مکانیکی متوسط تا زیاد مناسب هستند.
CY: این نوع برای حفاظت در برابر تأثیرات الکترومغناطیسی خارجی به کار می‌روند.
YY: کابل‌های این دسته را می‌توان برای تأسیسات با فشار مکانیکی کم استفاده کرد.

همچنین این کابل‌ها، بر اساس نوع طراحی به دو دستۀ زیر تقسیم می‌شوند:

UTP : این نوع کابل‌ شیلد ندارند و رایج‌ترین نوع کابل کنترل به شمار می‌رود. عایق این نوع کابل فرمان به‌گونه‌ای است که می‌تواند در برابر نویز الکتریکی و فشار مکانیکی مقاومت کند. کابل‌های بدون شیلد، بیشتر برای کاربردهای شبکه استفاده می‌شوند.
FTP: این دو نوع کابل، با شیلد یا فویل پوشیده شده‌اند و می‌توان از آن‌ها برای ماشین‌آلات و تجهیزات حمل ‌و نقل استفاده کرد. این دو نوع کابل یک لایۀ اضافۀ قلع ـ مس هم دارند که این لایه باعث می‌شود میدان مغناطیسی خارجی، هیچ تأثیری روی کابل نداشته باشد و همچنین جلوی تداخل داخلی را نیز می‌گیرد.

در برابر این مشکلات، مراقب کابل کنترل باشید

شناسایی مشکلات بالقوه‌ای که ممکن است برای کابل‌های کنترل رخ دهد، باعث می‌شود که موقع خرید و نصب این کابل‌ها با دقت بیشتری عمل کنید تا جلوی خطرات ناشی از آسیب کابل گرفته شود. معمولاً کابل کنترل، کابل انعطاف‌پذیری است؛ ولی در صورت پیچ‌خوردگی شدید، ممکن است دچار پارگی شود. عایق PVC سطح کابل ممکن است در ساختارهای زمینی دچار سایش و فرسایش شود و یا در فشار شدید، سیم‌های هادی بشکنند. یکی دیگر از مشکلاتی که امکان دارد کابل‌های کنترل به آن دچار شوند، پیچ‌خوردگی کل کابل است که به آن اصطلاحاً دُم خوکی نیز گفته می‌شود. این پیچ‌خوردگی‌ها، می‌توانند روی عملکرد کابل تأثیر منفی بگذارند. گاهی موادی نظیر روغن یا ترکیبات شیمیایی هم می‌توانند باعث خوردگی ژاکت کابل شوند که این مسئله باعث نفوذ مواد به داخل سیم و خرابی آن خواهد شد.

نصب اصولی کابل‌های کنترل فرمان

برای نصب کابل فرمان، باید مراحل زیر را انجام دهید:

مکان ایده‌آل را برای نصب پیدا کنید و مطمئن شوید که کابل برای نصب، نگهداری و تعمیر مشکلی به لحاظ موقعیت نخواهد داشت. همچنین باید دقت کنید که کابل کنار تجهیزات برقیِ حساس نباشد.
سیستم ارت مناسب را راه‌اندازی کنید. این کار اولین قدم برای حفاظت تجهیزات الکتریکی از نشتی برق و برق‌گرفتگی است.
در سیستم‌های چند فازه، مطمئن شوید که تعادل فازها برقرار است و تأثیرات منفی تداخل و پدیده‌های مضر دیگری رخ نمی‌دهد.
کابل مناسب را برای کارتان انتخاب کنید. برای این کار باید اندازه، نوع، ولتاژ و مقاومت کابل را در نظر بگیرید.
کابل را در بهترین مکان ممکن قرار داده و آن را فیکس کنید. حواستان باشد که کابل‌های ولتاژ بالا را کنار کابل کنترل قرار ندهید. فاصلۀ مناسب بین این دو کابل، معمولاً بین 0.5 تا 1 متر است. اگر در مقیاس گسترده، کارِ کابل‌کشی را انجام می‌دهید، بهتر است دو انتهای کابل‌ها را علامت‌گذاری کنید تا بعداً بتوانید کابل‌ها را از هم تفکیک کنید. حواستان باشد که کابل‌ها را با هم جفت نکنید و هر کابل را به‌تنهایی در محل مناسب قرار دهید.

خلاصه اینکه...

تکنولوژی کابل کنترل یکی از فناوری‌های پرکاربرد در حوزۀ برق صنعتی و خانگی است. این نوع کابل‌ها توانایی انتقال اطلاعات کنترلی از نوع سیگنال‌های آنالوگ و دیجیتالی را دارند و از آن‌ها می‌توان برای سیستم‌های اتوماسیون صنعتی استفاده کرد. با کمک این نوع کابل‌ها می‌توانید انواع داده‌های حاصل از اندازه‌گیری فاکتورهایی مثل توان، انرژی و جریان را انتقال دهید. مقاومت این کابل‌ها در برابر نویز، فشار کم و عوامل محیطی مثل رطوبت، باعث شده است که این کابل‌ها را بتوان برای مصارف مختلف صنعتی و خانگی به‌کار برد. کابل‌های کنترل در دو نوع بدون شیلد و کابل شیلددار در بازار موجود هستند. نوع شیلددار این کابل برای مصارف جزئی‌تر، دارای عایق PVC بوده و در مقیاس بزرگ‌تر از زره آلومینیومی پوشیده شده است. این کابل‌ها مقاومت زیادی دارند و چون در زیر زمین کار گذاشته می‌شوند، به زیباسازی محیط نیز کمک شایانی می‌کنند. یک کابل کنترل می‌تواند جایگزین خوبی برای کابل‌های قدیمی شما باشد.

سوالات متداول کابل کنترل فرمان

1- کاربرد کابل کنترل فرمان چیست؟

کاربرد کابل کنترل یا فرمان، برای فرایندهای صنعتی است. کابل فرمان یا کنترل، به‌طور گسترده، برای کاربردهای خودکارسازی فرایندهای صنعتی، نظیر انتقال سیگنال، اندازه‌گیری، تنظیم و کنترل استفاده می‌شود. کابل‌های کنترل، اغلب برای تجهیزاتی مثل کابل‌های ماشین‌آلات تولیدی، کابل موتور و کابل رباتیک به‌کار می‌روند.