کابل‌کشی ساختمان عملیات هزینه‌بری است و مصالح آن باید حتما با دقت انتخاب و خریداری شود؛ چون جایگزینی آن‌ها نیز هزینه و زمان زیادی نیاز دارد. از سوی دیگر اغلب کابل‌ها به‌صورت توکار نصب می‌شوند و پارگی و شکستگی‌های آن‌ها در طول زمان دیده نمی‌شود، پس بهتر است از کیفیت و کارایی کابلی که خریداری کرده‌اید، قبل از استفاده، اطمینان پیدا کنید. انواع گوناگونی از تست‌های کابل وجود دارد که با کمک آن‌ها می‌توان کیفیت کابل‌ها را از جنبههای مختلف بررسی کرد؛ از جمله تست‌های مکانیکی و الکتریکی کابل.
خوب است بدانید تقریباً 36 درصد کابل‌ها در این تست‌های سنجش رد می‌شوند؛ بنابراین مهم است که حتما تست کابل انجام شود. در این مقاله قصد داریم تست های مکانیکی کابل را بررسی کنیم و ببینیم که استقامت مکانیکی یک کابل را چطور می‌توان اندازه‌گیری کرد.
انواع کابل برق باکیفیت را از زیتون کابل تهیه کنید
![تست کابل برق]()
منظور از تست‌های مکانیکی کابل چیست؟
تست‌های مکانیکی کابل برای پیش‌بینی و مقابله با هرگونه آسیب فیزیکی کابل به‌کار می‌روند. طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های تست مکانیکی و تجهیزات آن‌ها وجود دارند که افراد می‌توانند بسته به نیازشان از این ابزارها و روش‌ها استفاده کنند. معمولاً تست‌های مکانیکی کابل برای بررسی سه قابلیت زیر انجام می‌شود:
- میزان انطباق کابل؛
- میزان کیفیت کابل؛
- میزان کارایی کابل.
روند انجام این نوع تست به این صورت است که کابل را تحت شرایط سخت مکانیکی قرار می‌دهند و مقاومت آن را در این شرایط ارزیابی می‌کنند. برای اندازه‌گیری دقیق میزان مقاومت کابل نیز شرایط را تا جایی سخت می‌کنند که عایق یا روکش کابل آسیب ببیند.
فاکتورهای قابل‌ِتشخیص و قابلِ اندازه‌گیری در تست مکانیکی کابل
در تست‌های مکانیکی کابل، خواص فیزیکی عایق یا روکش کابل‌ها ارزیابی می‌شود و خواص شیمیایی نظیر طول عمر، تراکم و مقاومت شیمیایی کابل بررسی نمی‌شود. سه فاکتور کلی که در تست مکانیکی کابل برای ارزیابی انعطاف‌پذیری استفاده می‌شوند، عبارتند از:
- پیچش کابل که شامل زاویه و سرعت پیچش و همچنین مقاومت فیزیکی آن در مقابل پیچ خوردگی است؛
- خمش کابل که برای نشان دادن میزان خم شدگی کابل تحت شرایط عملیاتی سخت کاربرد دارد؛
- کشش کابل که میزان استقامت مکانیکی و ازدیاد طول کابل تحت نیروی کششی یا بیش از حد را بررسی می‌کند؛
اهمیت انجام تست مکانیکی کابل
انجام تست‌های مکانیکی کابل از جنبههای زیر حائز اهمیت هستند:
- تست مکانیکی کابل به شما کمک می‌کند تا کابل را بر اساس نیازتان انتخاب کنید و بفهمید که چه کابلی برای کاربرد مدنظر شما مناسب‌تر است؛
- معمولاً ضمانت کابل‌ها محدود است و باید کابلی را پیدا کنید که بعد از گذشت تاریخ گارانتی نیز بتواند عملکرد خوبی داشته باشد؛
- هزینۀ انجام انواع تست‌های کابل از هزینه‌ی تعمیر کابل‌کشی‌های آسیب دیده بسیار کمتر خواهد بود؛
- می‌توانید قبل از طراحی و نصب زیرساخت‌های آینده، با کمک تست کابل از کیفیت کابل‌های خود مطمئن شوید.
تست مکانیکی کابل از بروز چه خطراتی پیشگیری می‌کند؟
تست‌های مکانیکی کابل به شما کمک می‌کنند تا از بروز خطرات زیر جلوگیری کنید:
- پارگی عایق کابل‌ها در اثر پیخ‌خوردن، خمیدگی یا کشیده‌‍شدن کابل و در نتیجه پیشگیری از برق گرفتگی؛
- قطع‌شدن کابل در شرایط مکانیکی سخت؛
- خطراتی نظیر برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی؛
- له‌شدگی و قطع اتصال کابل؛
- آسیب‌های فیزیکی کابل‌های زیرزمینی و توکار و ایجاد جریان برق در اثر تماس با زیرساخت‌های رسانا.
در چه مواقعی انجام تست‌های مکانیکی کابل ضروری است؟
همان‌طورکه ذکر شد، تست‌های مکانیکی کابل می‌توانند از بروز بسیاری خطرات در طول اجرای پروژۀ ساخت و پس از آن جلوگیری کنند. در موقعیت‌های حساس زیر بهتر است حتماً این تست‌ها را انجام دهید:
- پروژه‌های عظیم که نیازمند مقدار زیادی تأسیسات و تجهیزات برقی هستند و هزینه‌های تعمیرشان زیاد است؛
- پروژه‌هایی که به زیرساخت‌های قوی نیاز دارند و فشار مکانیکی روی تجهیزات برقی زیاد است؛
- پروژه‌هایی که نیاز به سطح امنیتی و حفاظتی بالایی دارند؛ مثل پایگاه‌های داده‌ای و مراکز داده؛
- پروژه‌هایی که تعمیر و بازسازی آن‌ها کار دشواری است و باید زیرساخت‌های مقاومی داشته باشند؛
- ساختمان‌های اصلی که ممکن است سالیان سال دست‌نخورده بمانند و بازسازی نشوند.
ابزارهای لازم برای انجام تست مکانیکی کابل
رایج‌ترین ابزارهایی که برای انجام تست‌های مکانیکی کابل استفاده می‌شوند، در ادامه معرفی شده‌‌اند:
1. دستگاه تست کشش کابل یا Tension meter
به کمک این دستگاه می‌توان تحمل کشش در کابل و بازگشت آن به حالت اولیه را تست و موضوعات زیر را تحت شرایط کشش بررسی کرد:
- استقامت مکانیکی عایق و روکش
- استحکام تسلیم
- تنش شکست
- ازدیاد طول تا شکست
- ازدیاد طول تا نقطۀ تسلیم
- ضریب یانگ
![تست کابل]()
2. دستگاه تست پیچش کابل
این دستگاه برای اندازه‌گیری مقاومت کابل‌های مختلف در برابر پیچش استفاده می‌شود و مشکلات زیر را در کابل نشان می‌دهد:
- پارگی ژاکت در اثر پیچش؛
- آسیب به عایق و هادی کابل؛
- قطع‌شدن یا باز‌شدن اتصالات کابل؛
- تأثیرات الکتریکی ناشی از پیچ‌خوردگی کابل.
![تست مکانیکی کابل]()
3. دستگاه تست خمش کابل
این دستگاه از ابزارهای تست کابل برای اندازه‌گیری میزان خمیدگی کابل در دو جهت ساعتگرد و پادساعتگرد است. این دستگاه تأثیرات زیر را ارزیابی می‌کند:
- آسیب بیش از حد به عایق و روکش کابل؛
- آسیب الکتریکی به هادی؛
- تأثیرات پیچش روی ویژگی‌های کلی الکتریکی.
![دستورالعمل تست کابل]()
4. دستگاه تست ضربه کابل
این ابزار تست کابل برای اندازه‌گیری مقاومت کابل در برابر فشارِ وزنه‌ها و سقوط از ارتفاع به‌کار می‌رود. این دستگاه به شما کمک می‌کند که فاکتورهای زیر را ارزیابی کنید:
- آسیب به کابل بر اثر وزن سنگین؛
- پارگی کابل به‌علت تحمل وزنه‌های سنگین؛
- تغییرات الکتریکی ناشی از له‌شدن کابل.
![دستگاه تست کابل]()
5. دستگاه تست انعطاف‌پذیری
این دستگاه نیز مشابه دستگاه تست پیچش و خمش، برای اندازه‌گیری میزان مقاومت کابل در برابر حرکات شدید و وضعیت‌های نامناسب استفاده می‌شود. با کمک این دستگاه می‌توانید مشکلات زیر را در کابل تشخیص دهید:
- شکستگی کابل در خمیدگی‌های بیش‌ازحد؛
- تأثیرات الکتریکی در هنگام خمیدگی کابل؛
- مشکلات خمیدگی در جهات مختلف.
![تست های کابل]()
6. اتاق آزمایش ESS Chamber
برای تست کابل در برابر شوک‌های حرارتی و اندازه‌گیری مقاومت دمایی آن می‌توان از این اتاقک‌ها استفاده کرد. ضمن اینکه با کمک اتاق ESS Chamber، امکان اندازه‌گیری فاکتورهایی نظیر لرزش و رطوبت نیز وجود دارد. با کمک اتاق آزمایش ESS شما می‌توانید از بروز اتفاقات زیر برای کابل در دماهای بیش از حد زیاد یا کم باخبر شوید:
- خشک شدن، ترک خوردن یا لایه‌لایه شدن ژاکت کابل؛
- نشت و پارگی اتصالات و ژاکت کابل؛
- تغییر خواص الکتریکی کابل بر اثر گرما.
انواع دیگر تست کابل
برای ارزیابی مقاومت و کارایی کابل‌ها، علاوه بر تست‌های مکانیکی کابل، تست‌های دیگری نیز انجام می‌شود؛ از جمله:
تست‌های اندازه‌گیری الکتریکی کابل
- تست ضخامت عایق؛
- تست مقاومت هادی؛
- تست اندازه‌گیری قطر کلی کابل.
تست‌های فیزیکی عایق و شیت
- تست استحکام کششی و انقباضی عایق؛
- تست بمب هوا؛
- تست بمب اکسیژن؛
- تست تحمل داغی؛
- تست مقاومت روغن؛
- تست مقاومت رطوبت؛
- تست ولتاژ بالا؛
- تست اشتعال.
سخن پایانی
کابل‌ها نیز مانند هر محصول دیگری با مشخصات خاص ساخته می‌شوند و هرکدام کاربردی مختص به خود دارند. در اغلب پروژه‌های صنعتی و تجاری، این کابل‌ها در انواع موقعیت‌های فیزیکی و مکانیکی قرار می‌گیرند و باید استحکام کافی را داشته باشند. یک کابل معمولی شاید در بهترین حالت 20 سال عمر کند؛ در حالی که کابل‌های باکیفیت، بین 50 تا 70 سال عمر مفید خواهند داشت. تست‌های مختلف نظیر تست‌های مکانیکی کابل به شما کمک می‌کنند تا بتوانید کابل‌های باکیفیت و مناسب را برای پروژه‌های خود پیدا کرده و در هزینه‌های ساخت و نگهداری آن صرفه‌جویی کنید.
منبع:
www.zwickroell.com/industries/metals/long-products/wires-and-cables