تابلو برق محفظه‌ای برای نصب و سیم‌کشی تجهیزات الکتریکی است که سوییچ‌ها، کلیدها و قطعات کنترلی و حفاظتی و لوازم نمایشگر(ولتاژ، جریان، فرکانس، توان و …) روی آن نصب می‌شوند. همچنین تابلوهای برق جهت جلوگیری از ایجاد شوک الکتریکی به کاربران در برابر عوامل محیطی استفاده می‌شوند.
محفظه‌های مربوط به تجهیزات برقی در مناطق خطرناک مانند کارخانه‌های پتر‌وشیمی یا معادن زغال سنگ نکات ایمنی، مقررات و دستورالعمل‌ها را نیز به کاربران گوشزد می‌کنند.
در طراحی تابلوهای برق مسائل زیادی ازجمله محدودیت‌های عملکردی، زیبایی و تجاری در نظر گرفته می‌شود. همچنین تابلوی برق ممکن است شامل محفظه‌ی اتلاف گرما، تداخل فرکانس رادیویی، محافظت از تخلیه‌ی الکترو‌استاتیک و... نیز باشد.
محفظه‌های برقی معمولا از پلاستیک‌های سخت یا فلزاتی مانند فولاد، استیل ضد زنگ و یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. در صنایع بزرگ و کارخانه‌ها تابلوهای برق به شکل سفارشی طراحی و ساخته می‌شوند اما در کارگاه‌های کوچک از تابلوبرق‌های از پیش ساخته شده استفاده می‌شود.
در محیط‌هایی که به تابلوهای برق قوی‌تری نیاز باشد از محفظه‌های الکترونیکی پلی‌کربناتی تقویت شده با شیشه و فایبرگلاس استفاده می‌شود.
برای خرید کابل برق باکیفیت کلیک کنید
![ساخت تابلو برق]()
فولاد کربن و فولاد ضد زنگ هر دو به دلیل دوام زیاد و مقاومت در برابر خوردگی در ساخت تابلو برق مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد همچنین در برابر رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم هستند.
محفظه‌های استیل ضد زنگ برای کاربردهای پزشکی، داروسازی و صنایع غذایی مناسب هستند زیرا به دلیل ساختار غیر متخلخل در برابر باکتری و قارچ مقاوم هستند.
اجزای تابلوهای برق:
بدنه:
قسمتی که تمام تجهیزات، کلیدها و بخش‌های مختلف تابلوی برق را در خود دارد.
کنتاکتور ( Contactor):
برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی و قطع و وصل مدار از راه دور استفاده می‌شود.
بی‌متال( Bimetal):
بی‌متال یا رله‌ی حرارتی جهت محافظت در برابر اضافه بار استفاده می‌شود.
انواع رله(relay):
جهت اصلاح خطاهای گوناگون و ارسال دستور قطع یا وصل در تابلوهای برق به کار می‌رود. رله‌ها انواع مختلفی دارند مانند: رله‌ی کنترل فاز، رله‌ی زمانی، رله‌ی کنترل بار و ...
سوئیچ‌ها یا کلیدها:
در قطع و وصل مدار کاربرد دارند.
ترانس سی‌تی یا پی‌تی:
جهت حفظ تناوب جریان برق (کاهش یا افزایش) به کار می‌رود.
تجهیزات اندازه‌گیری:
تجهیزاتی که روی تابلوی برق سوار می‌شوند مانند آمپر‌مترها، ولت‌مترها و...
اکنون که با تابلوی برق و بخش‌های مختلف آن آشنا شدیم، مراحل ساخت و تولید یک تابلوی برق را بررسی می‌کنیم.
مراحل فنی ساخت تابلو برق
پیش از عقد قرارداد با کارفرما باید مندرجات نشریه 110 سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع حقوقی پایه، استانداردهای موجود در موسسه‌ی استاندارد و تحقیقات صنعتی کشور در مورد تاسیسات و تجهیزات الکتریکی جهت رعایت استانداردهای داخلی و استانداردهای vde و iec در تطبیق مشخصات فنی طرح با استانداردهای بین المللی در ساخت تابلوها و تجهیزات الکتریکی لحاظ شود.
پس از مذاکره با کارفرما و دریافت و مطالعه‌ی اسناد و نقشه‌ها، تیپ آن‌ها و همچنین تهیه‌ی نقشه‌های جانمایی تابلوها قیمت نهایی برآورد و به کارفرما اعلام می‌شود.
بررسی تطابق نقشه‌ها و اسناد ارائه شده با استانداردهای معتبر و خواسته‌های کارفرما و مشاوره و انجام اصلاحات (در صورت نیاز) جهت ارائه‌ی طرح مطمئن برای دستیابی به محصول مرغوب در حداقل زمان ممکن مرحله‌ی بعدی طراحی یک تابلوی برق است.
مرحله‌ی سوم شامل طراحی محفظه‌ی الکتریکی:
تهیه نقشه‌های اجرائی شامل:
نقشه ایزومتریک (cubicle)
نقشه جانمایی (layout)
نقشه مدارهای قدرت و فرمان با شماره گذاری سیم‌ها و ترمینال‌ها (wiring diagram)
![مراحل ساخت تابلو برق]()
ساختمان عمومی تابلوها
کلیه تابلوهای دیواری، ایستاده، فشار ضعیف، توزیع و فرمان از ورق روغنی به ضخامت (1.5-2.5) میلی‌متر ساخته خواهند شد.
اسکلت تابلوهای ایستاده فشار ضعیف از ورق فولادی و روغنی به ضخامت 2 میلی‌متر ساخته می شود.
بدنه تابلوها از دو قسمت شاسی و بدنه (پوشش) که بوسیله پیچ و مهره بهم اتصال می یابند تشکیل می‌شود.
تابلوهای چند سلولی از سلول‌های مجزا ساخته شده که بوسیله پیچ و مهره به همدیگر وصل می‌شوند.
کلیه‌ی سلول‌ها از قسمت جلو دارای درب مجهز به قفل و لولا و پیچ و مهره بوده که در کنار درب تابلوها (محل مناسب جهت نصب لاستیک) تعبیه می‌گردد.
سلول‌ها طوری ساخته می‌شوند که دارای فضای کافی بوده و عمل بازرسی و تعمیرات و دسترسی به لوازم و تجهیزات به سهولت انجام پذیرد و ضمنا در هر زمان امکان توسعه داشته باشد.
قسمت پشت سلول‌ها بوسیله ورق روغنی به اسکلت سلول پیچ و مهره می‌گردد و در صورت تقاضای کارفرما درب لولا نیز قابل اجرا می‌باشد. در هر دو حالت امکان دسترسی به تجهیزات و لوازم داخل تابلو به هنگام بازرسی و تعمیرات به سهولت انجام خواهد گرفت.
جهت جلوگیری از صدمات احتمالی قسمت‌های نصب تجهیزات اصلی، کنترل، اندازه‌گیری و محل ورود و خروج کابل‌ها تا جایی که ممکن باشد مجزا از هم قرار می‌گیرد.
بدنه‌ی تابلوها به گونه‌ای ساخته می‌شود که هر‌گونه تغییرات در تابلوها بدون نیاز به جوشکاری و نقاشی مجدد امکان پذیر باشد.
در قسمت بالای تابلو قلاب مناسب جهت حمل تابلوها پیش بینی می‌گردد.
در تابلوهای ایستاده، پل کابل جهت کابل‌های ورودی و خروجی پیش بینی خواهد شد.
در مرحله‌ی چهارم پس از اتمام مراحل ساخت، تابلو بعد از چربی‌زدایی و اکسید‌زدایی رنگ می‌شود.
در مرحله‌ی پنجم بر اساس نقشه‌ی جانمایی تجهیزات موردنیاز روی تابلو نصب می‌شود.
سپس عملیات شینه‌کشی و سیم‌کشی تابلو انجام می‌شود. انتخاب شمش(شینه)ها باید به‌گونه‌ای باشد که علاوه بر تحمل اثرات حرارتی ناشی از جریان اتصال کوتاه در مدت زمان یک ثانیه بتواند اثرات ناشی از دو و نیم برابر جریان نامی را نیز تحمل نماید.
در مرحله‌ی آخر تابلوی برق به واحد بررسی و کنترل کیفیت فرستاده می‌شود تا از نظر فشار، فرکانس، حداقل سطح ایزولاسیون، دمای محیط، درجه حفاظت و نوع حفاظت بررسی شود.
در نهایت تابلوی ساخته شده در حضور نماینده‌ی فنی کارفرما تست می‌شود.
مرحله‌ی تست نهایی
کلیه‌ی تابلوها بعد از گذراندن مراحل ساخت و کنترل کیفیت نهایی مجموعه‌ای از آزمایشات و تست‌ها را پشت سر می‌گذرانند تا در صورت گرفتن تا‌ییدیه همراه سایر اسناد و مدارک مانند نقشه‌ها تحویل کارفرما شوند.
برخی از آزمایشاتی که در این مرحله انجام می‌شود به شرح زیر است:
- آزمایشات مکانیکی سلول‌ها
- آزمایش عملکرد صحیح کلیه‌ی وسایل حفاظتی و اندازه‌گیری و سنجش
- آزمایش عملکرد صحیح کلیه کلیدها
- آزمایش سایر موارد مندرج در نقشه و مشخصات فنی اعلام شده از طرف کارفرما
در نهایت تابلوهای برق تولید شده همراه با نقشه‌های ایزومتریک، نقشه‌ی جانمایی و نقشه‌ی مدارهای قدرت تحویل کارفرما می‌شوند.