امروزه بیش از دهها سیم و کابل برق برای کاربردهای مختلف در تجهیزات و سیستمهای برقی ساخته شده است. هریک از این کابلها دارای مشخصات ویژهای هستند که برای ولتاژهای خاص و شرایط آب و هوایی متفاوتی مناسب خواهند بود. کابلها مجموعهای از سیمهای عایقبندی شده هستند که با قرار گرفتن در یک روکش عایق، کابل نامیده میشوند.
این تجهیزات رسانا انواع مختلفی همچون کابل افشان، کابل کواکسیال، کابل قدرتNYY و مدلهای دیگری دارند که هریک دارای ولتاژ، هدایت و مقاومت متفاوتی هستند.
از مهمترین عواملی که تعیین کنندهی نوع کابل مناسب برای کنتورهای برق است، فاصله از محل انشعاب برق، جریان مصرفی و شرایط محیطی است. در مجموع کابلهایی که برای سیمکشی در ساختمانها استفاده میشوند، باید از این این لحاظ مورد تایید قرار بگیرند.
سیمی که از تیر برق محل به کنتور منازل متصل میشود، دارای سطح مقطع 6 میلیمترمربع و سیمهای برق اصلی در انشعابات داخلی 4 میلیمتر مربع هستند.
عوامل موثر بر انتخاب نوع کابل کنتور برق
همانطور که در ابتدای این مطلب بیان شد، عوامل مختلفی وجود دارند که بر انتخاب کابل برق مناسب برای کنتورهای برق تاثیر میگذارند. یکی از مهمترین این فاکتورها، شدت جریان عبوری از کابل است.
ساختمانها بر حسب تعداد واحدها دارای یکی از انواع برق سه فاز یا تک فاز هستند. ساختمانهای بلندمرتبه که دارای آسانسور هستند، از برق سه فاز استفاده میکنند. سایر ساختمانهایی که واحدهای محدودتری دارند، از برق تک فاز بهره میبرند. عامل موثر دیگر، طول کابل است.
با افزایش فاصلهی محل انشعاب تا کنتور، کابل بلندتری نیاز خواهد بود. افزایش طول کابل به معنای افزایش مقاومت الکتریکی و افت ولتاژ است. قاعدتا برای جلوگیری از افت ولتاژ در چنین شرایطی از کابلهای ضخیمتری استفاده میشود.
در سیستمهای خانگی با ولتاژ بین 220 تا 380 ولت، حداکثر افت ولتاژ 5 درصد برآورد شده است. در هنگام انتخاب کابل مناسب این میزان افت ولتاژ باید در نظر گرفته شود.
مشخصات استاندارد کابل مناسب کنتور برق
کابل مورد استفاده در کنتور برق، از نوع کابل افشان مسی است. مطابق با استانداردهای بین المللی، کابلهایی که برای انشعاب برق از شبکه به کنتور انتخاب میشوند، متناسب با جریان عبوری و فاصله، دارای سطح مقطعهای متفاوتی خواهند بود. در جدول زیر سایز کابل استاندارد با توجه به جریان و فاصله بیان شده است:
|
جریان مورد نیاز |
سایز کابل تا فاصله 15 متری |
سایز کابل تا قفاصله 25 متری |
1 |
15 آمپر تکفاز |
1*6+6 |
1*6+6 |
2 |
25 آمپر تکفاز |
1*6+6 |
1*6+6 |
3 |
32 آمپر تکفاز |
1*6+6 |
2*10 |
4 |
15 آمپر سه فاز |
4*6 |
4*6 |
5 |
25 آمپر سه فاز |
4*10 |
4*10 |
6 |
32 آمپر سه فاز |
4*10 |
4*10 |
نوع کابلی که برق را از کنتور به فیوز مرتبط میسازد، کابل 3 رشتهی شمارهی 6 است. این کابل که در گروه کابلهای افشان سبک قرار دارد، از سطح مقطع 6 میلیمتر مربع برخوردار است. جنس هادی این کابل از مس خالص است و با روکش PVC محافظت میشود. به طور میانگین ضخامت هریک از رشتههای موجود در این کابل 3/0 میلیمتر است.
حفاظت از این کابلها بر عهدهی غلاف 8/1 میلیمتری است. کابلهای سه رشتهی 6 میلیمتر مربعی دارای سه مدل متفاوت افشان، مفتولی سبک و مفتولی زیرزمینی است. مدل افشان آن که با نماد (NYMHY) شناخته میشود، از انعطاف پذیری قابل قبولی برخوردار بوده و قابلیت عبور جریان 44 آمپر را در دمای 30 درجه دارد. از این جهت، این مدل کابل نمونهی مناسبی برای استفاده در کنتورهای برق خواهد بود.
نوع دیگری از کابلهایی که برای کنتورهای برق میتوان استفاده کرد، کابل مفتولی زیرزمینی مسی (NYY) است که قابل استفاده در کابلکشیهای زیرزمینی است.
در شرایطی که فاصلهی شبکه از کنتور بیش از 300 متر باشد، شاهد افت ولتاژ در اثر افزایش طول کابل برق خواهیم بود. در این شرایط دیگر نمیتوان با توجه به جدول ذکر شده کابل مناسب را انتخاب نمود.
چرا که افت ولتاژ بیش از حد تعیین شده خواهد شد. به منظور جبران افت ولتاژ واقع شده، غالبا سایز کابلها را افزایش میدهند. کابلهای مناسب برای فواصل بیش از 300 متر، سطح مقطعی بیش از 35 میلیمتر مربع خواهند داشت.
قابل ذکر است که کابلهای افشان نسبت به کابل مفتولی سبک مقاومت بیشتری دارند و در فواصل طولانیتر استفاده از کابل مفتولی سبک مناسبتر خواهد بود. اگرچه این میزان تفاوت در مقاومت چندان چشمگیر نیست، اما در کابلهای طولانیتر نمایانتر خواهد شد.
علاوه بر مقاومت الکتریکی، پارامترهای دیگری نظیر دما، مقاومت کششی، ضریب انبساط طولی، جرم ویژه و ... در انتخاب نوع هادی مناسب برای کنتور برق، تاثیر مهمی دارند. از این رو کابلهایی که تاییدیههای مورد نظر استانداردهای جهانی را دریافت میکنند، با در نظر گرفتن این پارامترها طراحی و ساخته شدهاند.
به عنوان مثال دما تاثیر مستقیمی بر میزان مقاومت الکتریکی کابلها دارد. از طرفی با عبور جریان از هادی کابل، دمای کابل افزایش مییابد.
طبیعی است که با افزایش دمای هادی، مقاومت آن نیز افزایش یابد. طبق آزمایشات و تحقیقات انجام شده، میزان مقاومت فلزات خالص نظیر آلومینیوم و مس به مراتب کمتر از فلزات آلیاژی است. بنابراین برای ساخت کابلهای مناسب کنتور برق، از کابلهای افشان مس با خلوص بالا استفاده میشود.